De nacht van 25-26 februari 1992, de Genoside van Khojaly.
De nacht van 25-26 februari 1992 Armeense strijdkrachten met steun aan de infanterie regiment bewakers nr. 366 van de voormalige Sovjet-Unie geïmplementeerd de inbeslagname van de stad Khojaly gelegen in het Daghlig Karabach (Bergachtig Karabach) regio van de Republiek Azerbeidzjan (zuid-westen van het land) met de totale oppervlakte van 0,94 km ² en de bevolking vóór het conflict van 23.757 inwoners. De inwoners van Khojaly (ongeveer 2500 mensen) bleven in de stad voor de tragische nacht probeerden hun huizen te verlaten na het begin van de aanval in de hoop om de weg naar de dichtstbijzijnde plaats voornamelijk bevolkt door Azeri’s vinden.
Maar deze plannen zijn mislukt. Invaders vernietigd Khojaly en met bijzondere wreedheid geïmplementeerd bloedbad over de vreedzame bevolking. Brutale vernietiging van honderden onschuldige inwoners van Khojaly was een van de meest gruwelijke misdaden tijdens het gewapende conflict in en rond de Daghlig Karabach regio van de Republiek Azerbeidzjan. De Armeense gewapende krachten en huurling eenheden gespaard vrijwel geen van hen die niet hadden kunnen ontvluchten Khojaly en het omliggende gebied.
Als resultaat werden 613 personen gedood, waarvan 106 vrouwen, 63 kinderen en 70 ouderen. 1.275 vreedzame inwoners werden gegijzeld, terwijl het lot van 150 personen onbekend blijft aan deze dag. In de loop van de tragedie 487 inwoners van Khojaly ernstig werden verminkt, met inbegrip van 76 kinderen nog niet de leeftijd van 6 families volledig werden uitgeroeid, 26 kinderen beide ouders verloren, en 130 kinderen een van hun ouders. Van degenen die omkwamen, 56 personen werden gedood met bijzondere wreedheid: door het verbranden van in leven, scalperen, onthoofden, gutsen uit de ogen, en bajonet van de zwangere vrouw in de buik. Armeense autoriteiten ontkennen hun verantwoordelijkheid voor de misdaden gepleegd tijdens conflicten, onder meer tegen de bevolking van Khojaly, luchtig vervalsen van feiten en het delen van eigen interpretaties van hen, die afwijken niet alleen uit de werkelijkheid, maar ook van elementaire logica.
Toch zal zelfs de meest subtiele propaganda nooit in slagen om te weerleggen de feiten tat spreken van de situatie diametraal tegengesteld aan die wordt vertegenwoordigd door Armeense zijde. Naast de aanzienlijke feiten in het bezit van de rechtshandhavingsinstanties van de Republiek Azerbeidzjan, de verantwoordelijkheid van Armenië is Ook de talrijke onafhankelijke bronnen, alsmede door eyewitnessesof deze tragedie en bewijzen van de Armeense leger die deelnamen aan inbeslagneming van Khojaly.De feiten hierboven genoemde bevestigen dat de opzettelijke slachten van de Khojaly stad burgers op 25-26 februari 1992, met inbegrip van kinderen, ouderen en vrouw, werd naar hun massavernietiging alleen omdat ze waren Azeri.
Xocalı soyqırımı 1992-ci il, 25-26 fevral
1992-ci il fevralın 25-26-da Ermənistan hərbi birləşmələri 7 min əhalisi olan Xocalı şəhərində genosid aktı həyata keçirdi. Ermənistan hərbi birləşmələrinin şəhərə hücumu zamanı burada yalnız 3 minə yaxın insan qalmışdı. Çünki, mühasirədə qaldığı 4 aydan artıq zaman ərzində blokadada olduğu üçün əhalinin xeyli hissəsi şəhərdən çıxmaq məcburiyyətində qalmışdı. Xocalı soyqırımı zamanı 613 nəfər ödürüldü, 1000 nəfər müxtəlif yaşlı dinc sakin aldığı güllə yarasından əlil oldu. 106 nəfər qadın, 63 azyaşlı uşaq, 70 qoca öldürüldü. 8 ailə tamamilə məhv edildi, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 nəfər valideyinlərindən birini itirdi. Faciə baş verən gecə 1275 nəfər dinc sakin girov götürüldü, onların 150-sinin taleyi indi də məlum deyil.
Bütün bunlar erməni hərbçiləri tərəfindən xüsusi amansızlıqla və ağlasığmaz vəhşiliklə həyata keçirilmişdir. Hücumda həmçinin mayor Oqanyan Seyran Muşeqoviçin (Seyran Oqanyan hazırda Dağlıq Qarabağda ermənilərin qeyri-qanuni rejiminin “müdafiə naziri”dir) komandanlığı altında 366-cı alayın 2-ci batalyonu, Yevgeni Nabokixinin komandası altında 3-cü batalyonun, 1 saylı batalyonun qərargah rəisi Çitçyan Valeriy İsayeviç və alayda xidmət edən 50-dən artıq erməni zabit və praporşik iştirak etmişdir. (“Xocalının işğalına dair istintaq materiallarından”).
Şəhər əhalisinin bir hissəsi zorakılıqdan qaçıb qurtarmaq istəyərkən əvvəlcədən düzəldilmiş pusqularda qətlə yetirilmişdir. Rusiyanın “Memorial” hüquq-müdafiə mərkəzinin məlumatına əsasən, dörd gün ərzində Ağdama Xocalıda qətlə yetirilmiş 200 azərbaycanlının meyiti gətirilmiş, onlarla meyitin təhqirə məruz qalması faktı aşkar edilmişdir. Ağdamda 181 meyit (130 kişi və 51 qadın, o cümlədən 13 uşaq) məhkəmə-tibbi ekspertizasından keçirilmişdir. Ekspertiza zamanı müəyyən edilmişdir ki, 151 nəfərin ölümünə güllə yaraları, 20 nəfərin ölümünə qəlpə yaraları səbəb olmuş,10 nəfər küt alətlə vurularaq öldürülmüşdür. Hüquq-müdafiə mərkəzi diri adamın baş dərisinin soyulması faktını da qeydə almışdır.
Xocalı soyqırımının epizodları insanı dəhşətə gətirir. Xocalı sakini Əntiqə erməni hərbçilərinin tələb etdiyi “bu yerlər böyük Ermənistanın bir hissəsidir” sözlərini dilinə gətirmədiyinə görə ermənilər tərəfindən diri-diri yandırıldı. Digər Xocalı sakini Səriyyə Talıbova danışırdı ki, “4 mesxeti türkü və 3 azərbaycanlının erməni qəbirinin üzərində başını kəsdilər. Sonra daha 2 azərbaycanlının gözlərini çıxartdılar”.
Ermənilər sağ qalmış insanlar üzərində tamamilə təhqiredici hərəkətlər həyata keçirmişdilər. Onlarıın başının dərisini soymuş, başlarını və bədəninin digər orqanlarını kəsmiş, uşaqların gözlərini çıxarmış, hamilə qadınların qarnını yarmışdılar. Hücum zamanı Xocalıda istifadəsi qadağan olunmuş 5,45 kalibrli patronlardan və kimyəvi silahlardan istifadə edilmişdir. Bütün bunlar Ermənistanın Cenevrə konvesiyasının protokollarını pozaraq, müharibə qaydalarına zidd olaraq dinc sakinlərə qarşı həyata keçirilən soyqırım olduğunu təsdiqləyir.
Xocalı soyqırımının xüsusi amansızlıqla törədilməsi rus, gürcü, ingilis, fransız, alman, amerikalı və digər ölkələrin vətəndaşı olan jurnalist və publisistləri dəhşətə gətirmişdir.
Xocalı qaçqınlarının BMT, Avropa İttifaqı və Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatına müraciətində deyilir: Artıq 10 ildən artıqdır ki, biz, qaçqın vəziyyətinə düşmüş xocalılar, ürək ağrısı və eyni zamanda böyük ümidlə bütün dünyanın sülhsevər xalqlarına, beynəlxalq təşkilatlara müraciət edirik. Sizdən xahiş edirik, erməni hərbi təcavüzü nəticəsində bizim başımıza gələn bəlaya laqeyd qalmayasınız. Biz inanırıq ki, dünyanın BMT, Aİ və ATƏT kimi kifayət qədər nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları, sülhsevər ölkələri Ermənistan kimi dövlətin belə təcavüzkarlığına və özbaşınalığına qarşı tədbir görəcəklər.
Dünyada qəbul olunmuş beynəlxalq konvensiyalar, ümumbəşəri qanunlar Xocalı faciəsi kimi soyqırımları pisləyir, yolverilməz olduğunu bildirirlər. Azərbaycan xalqı 1948-ci il 9 dekabr “Soyqırım cinayətinin xəbərdarlıq edilməsi və cəzalandırılması” konvensiyasını rəhbər tutaraq, Ermənistan Respublikasına qarşı BMT-nin Beynəlxalq məhkəməsində iddia qaldırmaq üçün bütün hüquqi əsaslara malikdir. Dünya bilməlidir ki, bu cinayət, təkcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, həm də bütün sivilizasiyalı dünyaya, bəşəriyyətə qarşı yönəldilmişdir. Bu gün Ermənistanda mühüm dövlət postları tutanlar, Seyran Ohanyan, Serj Sarkisyan eləcə də Robert Köçəryan və digərləri baş vermiş soyqırımın günahkarları kimi beynəlxalq məhkəmə qarşısında cavab verməlidir.
Cinayət cəzasız qalmamalıdır. Ermənistanın hərbi-siyasi təcavüzü dünya ictimaiyyəti tərəfindən ittiham edilməlidir. Beynəlxalq təşkilatlar, dünya dövlətlərinin parlamentləri Ermənistan Respublikasının Azərbaycan torpaqlarında törətdiyi hərbi cinayətə – Xocalı soyqırımına, əsl soyqırım hadisəsi kimi beynəlxalq siyasi-hüquqi qiymət verməlidirlər.