BÜTÜN AZƏRBAYCAN XALQINI QƏDİM VƏ DƏYƏRLİ BAYRAMIMIZ OLAN NOVRUZ BAYRAMI MÜNASİBƏTİ İLƏ CƏMİYYƏTİMİZ ADİNDAN TƏBRİK EDİRİK !

BÜTÜN AZƏRBAYCAN XALQINI QƏDİM VƏ DƏYƏRLİ BAYRAMIMIZ OLAN NOVRUZ BAYRAMI MÜNASİBƏTİ İLƏ CƏMİYYƏTİMİZ ADİNDAN TƏBRİK  EDİRİK !

 

  • 20-21 maart Nowruz lentefeest 

Novruz wordt heel breed gevierd bijna in de hele islamitische wereld. Maar een paradoxale kant van dat feest is het feit dat deze dag niets te maken heeft met de islam. Wortels van Novruz oorsprongen veel eerder, namelijk tijdens zaroastrisme. Tegenwoordig kun je overal over Novruz lezen, kranten en het internet is vol informatie over Novruzfeest in Iran, Azerbeidjaan, Afghanistan, Irak, Tadjikistan, Kazagstan, Kirgizistan, Turkmenistan enz. Maar dat lijkt meer exotisch om Novruz viering in Europalanden te zien. Het echte charme van dit soort feesten is in gemeenschappelijke bewaking van de volkstradities. Het is zo ontroerend om waar te nemen hoe een bepaalde gemeenschap de historische attributen van Novruz proberen te verlevendigen. Deze atributten in Azerbeidjaan zijn: semeni, de groene gras van tarwe of andere graan gekwekt op de gewone borden. Pakhlava op de Azerbeidjaanse manier, sekerbura en andere speciale zoetigheden, geverfde in verschillende kleuren eieren, nootjes, zoutjes, bonbons en vele andere dingen. In het iedere huis, op de iedere tafel moeten kaarsen branden naast het khoncha, een groot rond blad of bord vol deze lekkerheden.Er moet nog in een vfraai kruikje gulab (rooswater) staan om in handen van de bezoeker te spatten. De nacht van 20 maart naar 21 maar is bijna heilig. Iedereen moet op deze dag thuis bij zijn gezien zijn. Het pilav klaarmaken op de Novruzavond is verplicht. Dan moet je invormeren over je buren, of iedereen thuis het eten en zoetigheden heeft. Als niet, stuur je dan hen van alles wat jij zelf op de tafel hebt. Het is extra om te zeggen hoe kinderen van Novruz houden. Ze wachten bijna het hele jaar op akhir chersenbe ( de laatste dinsdag tot 21 maart) om een grpte brand over te steken en door hem springen zingend speciale volksliedjes. En dan begint het grote vuurwerk. Niet alle volkstradities in Azerbeidjaan hebben zo honderd procent overgeleefd als de Novruztradities op volksmuziek na. Novruz blijft tot nu toe als een grootste feestdag in Azerbeidjaan.

  • 20 – 21 mart Novruz bayramı 

Azərbaycanda adətə görə Novruz bayramında göyərdilən səməni yazın gəlməsinin, təbiətin canlanmasının, əkinçiliyin rəmzidir. Azərbaycan kəndlisi səməni göyərtməklə növbəti təssərrüfat ilinə bərəkət, bolluq arzulamış, bayrama dörd həftə qalmış, hər çərşənbə axşamı və bayram günü tonqal qalamaqla, mahnı (“gün çıx!” nəğməsi və s.) qoşmaqla oda, atəşə, günəşə olan etiqad və inamını ifadə etmişdir. Bütün bu mərasimlər İslamdan çox-çox əvvəl mövcud olmuş qədim şərq ənənələrinin davamıdır.

  • Novruzun mənşəyi və tarixi

Novruz bayramının mənşəyi qədimdir. İslam dini Yaxın Şərq və Orta Asiya ölkələrində yayıldıqdan sonra Ərəb xilafəti bu ölkələrin xalqlarının adət-ənənələrini, bayramlarını təqib etməyə başladı. Əsrlər boyu dini xadimlər, müxtəlif təriqət nümayəndələri bu bayramı təbii və tarixi köklərindən ayırmağa çalışmış, ona dini, mövhumi libas geyindirməyə cəhd göstərmşlər. Hətta bəzi din xadimləri belə bir fərziyyəyə uydurmuşlar ki, Novruz bayramı guya IV xəlifə Əlinin hakimiyyətə (656-661) gəldiyi günlə əlaqədardır. Halbuki imam Əli iyul ayında hakimiyyətə gəlmiş, Novruz isə yazda bayram edilir. Xalqın bayramla əlaqədar keçirdiyi mərasimlər heç bir dini ehkamlar ilə bağlı deyildir. Əksər xalqlar bahar bayramının əsl mahiyyətindən doğan bir sıra adət-ənənələri, oyunları indiyədək saxlamışlar. Orta əsr müəllifləri Şərq ölkələrində İslam dini yayıldıqdan sonra da Novruz bayramında yaz ənənələrinin, əkinçilik təqvimi etiqadlarının möhkəm yer tutduğunu göstərirlər. Əbu Reyhan Biruni Novruz bayramı haqqında müxtəlif rəvayətlərdən, onun yaranması səbəblərindən, bu bayram münasibətilə xalq arasında yayılmış adət-ənənələrdən bəhs etmiş, Novruz bayramının təbiətin oyanması, əkinçilik təsərrüfatının başlanması ilə bağlı əsl dünyəvi bayram olduğunu qeyd etmişdir. Nizamül Mülk “Siyasətnamə” əsərində Novruz bayramından yazın gəlişi ilə əlaqədar keçirilən kütləvi xalq bayramı kimi bəhs etmişdir. Novruzun gəlişi klassik Şərq, o cümlədən Azərbaycan poeziyasında geniş yayılmış “Bahariyyə” adlı lirik şeirlərdə də təsvir və tərənnüm edilir.

  • Novruz bayramında çərşənbələr

Bəzi qədim inanclara görə kainat 4 ünsürdən – su, od, torpaq və küləkdən yaranıb. Hər il 4 çərşənbə Novruzdan, günün bərabərləşməsindən əvvəl qeyd olunur. Aşıqlar da “Ab, atəş, xak, badan yarandım” deyiblər vücudnamələrində, yəni su, od, torpaq və yelə bağlıdır insan.

  • Birinci su çərşənbəsi adlandırılırdı. Yəni bahara doğru çayların azacıq buz bağlayan yerləri əriyib çaylara tökülür. Torpaq yavaş-yavaş islanmağa başlayır. Qızlar bulaqlardan sərin, şirin su gətirərdilər, evin ətrafına çiləyərdilər, üzlərini yuyardılar.
  • İkincisi od çərşənbəsi adlanır. Ona görə ki, bahara doğru günəş yavaş-yavaş torpağı qızdırır, isindirir, onu yaratmaq üçün hazırlayır. Od çərşənbəsində tonqallar qalayardılar. Hər ailə üzvünün adına bir şam yandırardılar. Xonçalar düzəldilərdi.
  • Üçüncüsü yel çərşənbəsidir. Yəni yel artıq azacıq oyanmış torpağı, təzəcə çıxmış yaza həsrət gülləri tərpədir, tumurcuqlanan ağacları yellədir.
  • Dördüncüsü torpaq çərşənbəsidir. Torpağı ana təbiət su ilə islatdı, günəşlə isitdi, onu yaratmağa hazırladı. Ona görə də ilk yaz əkinini xışla-kotanla məhz torpaq çərşənbəsi günündə başlayardılar. Yaşlı qadınlar “Səməni, saxla məni, ildə göyərdərəm səni” deyib buğda isladardılar.

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *